Ζαμάν Σαχ Ντουρανί
| Ζαμάν Σαχ Ντουρανί | |
|---|---|
 Ο Ζαμάν Σαχ Ντουρανί | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | زماں شاہ درانی سدوزئی (Πάστο) |
| Γέννηση | 1770 Κανταχάρ |
| Θάνατος | 10 Σεπτεμβρίου 1845 Sirhind-Fategarh |
| Χώρα πολιτογράφησης | Αφγανιστάν |
| Θρησκεία | Σουνιτισμός Ισλάμ |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | μονάρχης |
| Οικογένεια | |
| Τέκνα | Qaisar Shah |
| Γονείς | Τιμούρ Σαχ Ντουρανί και begum |
| Αδέλφια | Σαχ Σουτζά Ντουρανί |
| Οικογένεια | Durrani |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Σαχ Ζαμάν Ντουρανί Σαντοζάι, (παστού, περσικά, ούρντου, αραβικά: زماں شاہ درانی سدوزئی), (περ. 1770 – 1844) ήταν ηγεμόνας της Αυτοκρατορίας των Ντουρανί από το 1793 έως το 1800. Ήταν εγγονός του Αχμάντ Σαχ Ντουρανί και πέμπτος γιος του Τιμούρ Σαχ Ντουρανί. Όντας Παστούν όπως και η υπόλοιπη οικογένεια του, ο Σαχ Ζαμάν έγινε ο τρίτος βασιλιάς του Αφγανιστάν. Ο Ζαμάν Σαχ ανήκε στη φατρία των Σαντοζάι.
Πρώτα χρόνια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
.jpg)
Κατέλαβε την εξουσία της Αυτοκρατορίας των Ντουρανί μετά τον θάνατο του πατέρα του, Τιμούρ Σαχ. Επικράτησε των αντιπάλων του, των αδελφών του, με τη βοήθεια του Σαρντάρ Παγιεντά Χαν, φύλαρχου των Μπαρακζάι. Εκμαίευσε όρκο πίστης από τον τελικό διεκδικητή, Μαχμούντ, και ως αντάλλαγμα εγκατέλειψε τη διακυβέρνηση της Χεράτ. Πράττοντας έτσι, διαχώρισε την εξουσία μεταξύ της Χεράτ και της Καμπούλ, ένας διαχωρισμός που παρέμεινε για έναν αιώνα. Η Καμπούλ ήταν η κύρια βάση εξουσίας, ενώ η Χεράτ παρέμεινε σε κατάσταση ψευδό-ανεξαρτησίας. Η Κανταχάρ αποτέλεσε πεδίο μάχης για την απόκτηση λαφύρων.[1]
Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του προσπάθησε να επανασυνδέσει τους συγγενείς του οι οποίοι είχαν εξοριστεί από τον πατέρα του Τιμούρ Σαχ. Ο θείος του Σαϊφουλάχ Χαν Ντουρανί, οι γιοι του Μοχαμάντ Ουμάρ, Μπασίρ Αχμάντ Χαν και Σαμς Ουρ Ρεχμάν, οι ξάδελφοι του Φαϊζουλάχ Χαν και Αμπντουλάχ Χαν ζούσαν στο Ακόρα Χατάκ στο σημερινό Χαϊμπέρ Παχτούνκουα. Πραγματοποιήθηκαν επαφές με αυτούς ώστε να επιστρέψουν στο Αφγανιστάν, αλλά δίχως επιτυχία. Ο Σαϊφουλάχ Χαν πέθανε το 1779 και έπειτα η οικογένεια ηγούνταν από τον Φαϊζουλάχ Χαν ο οποίος ήταν δυσαρεστημένος με τις κακές συνήθειες του Αμπντουλάχ Χαν και του Μπασίρ Αχμάντ Χαν με αποτέλεσμα να αποχωρήσει από το Ακόρα Χατάκ και να μεταβεί στο Μπανού χωρίς να ενημερώσει τους συγγενείς του. Έπειτα, μετά τον θάνατο της συζύγου του, ο Αμπντουλάχ Χαν Ντουρανί μετανάστευσε στο Κοχάτ το 1791 όπου νυμφεύτηκε μία χήρα, τη Πασμίνα.
Ο Σαχ Ζαμάν προσπάθησε ότι καλύτερο μπορούσε για να επανασυνδέσει την οικογένειά και τους συγγενείς του ώστε να αποκτήσει δύναμη, αλλά πολλοί εξ αυτών ζούσαν άγνωστο βίο. Πολλοί από αυτούς μάλιστα χάθηκαν για πάντα.
Επεχείρησε να επαναλάβει την επιτυχία του πατέρα του στην Ινδία, αλλά οι προσπάθειες επέκτασής του απέτυχαν από τους Σιχ ενώ ήρθε σε αντιπαράθεση με τους Βρετανούς. Οι Βρετανοί προέτρεψαν τον Σάχη της Περσίας να εισβάλει στους Ντουρανί, εμποδίζοντας τα σχέδια τους αναγκάζοντας τους να προστατεύσουν την επικράτειά τους.[2]
Στην επικράτειά του, τα πράγματα πήγαιναν καλά για τον Ζαμάν, τουλάχιστον αρχικά. Μπόρεσε να εξαναγκάσει τον Μαχμούντ να απομακρυνθεί από τη Χεράτ και τον εξόρισε στην Περσία. Ωστόσο, ο Μαχμούντ συμμάχησε με τον Φατέχ Χαν, με του οποίου την υποστήριξη μπόρεσε να επιστρέψει το 1800, και ο Ζαμάν υποχώρησε στην Πεσαβάρ. Αλλά δεν τα κατάφερε. Κατά την πορεία του προς εκεί, αιχμαλωτίστηκε, τυφλώθηκε και φυλακίστηκε στο οχυρό Μπάλα Χισάρ στην Καμπούλ.[3]
Τελευταία χρόνια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Ζαμάν Σαχ διασώθηκε όταν ο αδελφός του Σουτζάχ Σαχ Ντουρανί ανέβηκε στον βασιλικό θρόνο μετά την ανατροπή του Μαχμούντ Σαχ Ντουρανί το 1803. Έζησε σε χλιδή ως τυφλωμένος μέχρι το 1809 όταν ο Μαχμούντ Σαχ Ντουρανί κατέλαβε και πάλι την εξουσία. Ενώ ο αδερφός του, Σουτζάχ Σαχ αιχμαλωτίστηκε από τον κυβερνήτη του Ατόκ, ο Ζαμάν Σαχ κατάφερε να διαφύγει με τις ζενανά (κυρίες του σπιτιού) του αδελφού του στη Λαχόρη και ζήτησε άσυλο από τον Μαχαραγιά Ραντζίτ Σινγκ το 1810. Αρχικά του επετράπη να διαμείνει στο Ραβαλπίντι αλλά, το 1811, ο Ζαμάν Σαχ έλαβε πλήρεις κρατικές τιμές στη Λαχόρη από τον ηγεμόνα των Σιχ Ραντζίτ Σινγκ. Μετά από λίγα χρόνια, ο Ζαμάν Σαχ μετακόμισε στη Λουντιάνα όπου έζησε λαμβάνοντας σύνταξη 24.000 ρουπίων από τους Βρετανούς. Ο Ζαμάν Σαχ δεν επέστρεψε ποτέ στο Αφγανιστάν ακόμη και όταν ο Σουτζάχ Σαχ Ντουρανί αποκαταστάθηκε στον θρόνο με τη βοήθεια των Βρετανών και των Σιχ υπό τον Ραντζίτ Σινγκ. Πέθανε στη Λουντιάνα το 1844.[4][5]
Τάφηκε στο μαζάρ του Αχμάντ αλ-Φαρούκι αλ-Σιρχιντί στο Σιρχίντ του Παντζάμπ (Ινδία).[4]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Lansford, Tom (2017). Afghanistan at War: From the 18th-Century Durrani Dynasty to the 21st Century. Santa Barbara: ABC-CLIO. σελ. 151. ISBN 9781598847604.
- ↑ M.D, Hamid Hadi (2016). Afghanistan’S Experiences: The History of the Most Horrifying Events Involving Politics, Religion, and Terrorism. Bloomington: AuthorHouse. σελ. 206. ISBN 9781504986144.
- ↑ Stewart, Jules (2011). On Afghanistan's Plains: The Story of Britain's Afghan Wars. London: I.B.Tauris. σελ. 116. ISBN 9781848857179.
- ↑ 4,0 4,1 Panag, H. S. (24 Οκτωβρίου 2017). «A tale of two graves». www.newslaundry.com. Ανακτήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2018.
- ↑ Cunningham, Joseph Davey (1994). A History of the Sikhs from the Origin of the Nation to the Battles of the Sutlej. New Delhi: Asian Educational Services. σελ. 164. ISBN 9788120609501.
Περαιτέρω ανάγνωση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Dalrymple, William (2013). Return of a King. Bloomsbury. ISBN 978-1-4088-3159-5.